کتاب تاریخ استعمار و اهمیت قدرت دریایی در قرون معاصر
درباره کتاب
کتاب تاریخ استعمار و اهمیت قدرت دریایی در قرون معاصر نوشته محمدرضا فقیهی، توسط انتشارات چاپ و نشر بازرگانی، برای دانشجویان رشته تاریخ چاپ و منتشر شده است.
این اثر با رویکردی تحلیلی به بررسی نقش قدرت دریایی در گسترش استعمار اروپایی از قرون پانزدهم تا بیستم میلادی می‌پردازد. نویسنده نشان می‌دهد که چگونه کنترل دریاها و مسیرهای دریایی، عامل اصلی تسلط قدرت‌های غربی بر بخش‌های وسیعی از جهان بوده است.
در فصول مختلف کتاب، کشورهایی چون بریتانیا، پرتغال، اسپانیا و فرانسه از منظر سیاست دریایی و توسعه مستعمراتی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. این کتاب با استناد به منابع تاریخی معتبر، پیوند میان قدرت نظامی، تجارت جهانی و سیاست‌های استعماری را آشکار می‌کند و برای علاقه‌مندان به تاریخ، روابط بین‌الملل و مطالعات استراتژیک خواندنی است.
مقدمه کتاب
دوران احتضار به دورانی گفته می‌شود که کشور ایران در اوایل زمان احمد شاه قاجار و اوایل مشروطه در شرایطی بود که از نظر حقوق بین‌الملل نه کاملا مستقل بود و نه مستعمره و یا به معنی دیگر نمی‌توان گفت کشوری کاملا مستقل است، این دوران در شروع مشروطه و حکومت محمدعلی شاه از سال 1907 میلادی شروع می‌شود برابر قراداد محرمانه روسیه تزاری و امپراطوری بریتانیا مقرر می‌شود که قسمت شمالی ایران در حوزه نفوذ روسیه و قسمت جنوبی در حوزه نفوذ انگلیس و حوزه میانی بیطرف نامیده شد تقسیم ایران به سه منطقه تا سال 1921 در اواخر زمان حکومت محمدعلی شاه و همزمان با لغو قرارداد 1919 وثوق الدوله با بریتانیا که کشور را تحت‌الحمایه بریتانیا قرار میداد و انعقاد قرارداد دوستی1921 با روسیه بلشویکی که کلیه قرارداد‌های ظالمانه قبلی بین دوطرف و همچنین قرارداد‌های قبلی ظالمانه روسیه و دیگر کشور‌ها برعلیه ایران را باطل اعلام کرد خاتمه پیدا می‌کند یعنی حدود 14 سال طول می‌کشد، لیکن ریشه‌های این دوران از سال‌ها قبل به‌مرور پرورش پیدا کرده و تا سال‌ها بعد نیز اثراتی بر کشور می‌گذاشت لذا پیش زمینه‌ها و پس زمینه‌های زیادی داشته که توجه به این عوامل ضروری است.
به‌طور کلی پیش زمینه‌های این دوران تلخ از سال 1507 با تصرف هرمز و قشم و بندرعباس و بعضی مناطق دیگر ساحلی توسط پرتقالی‌ها و متعاقبا تصرف جزایر و بنادر توسط هلند و بریتانیا در جنوب و روسیه تزاری در شمال نشان دهنده توان برتر پرتقالی‌ها و انگلیسی‌ها و هلندی‌ها و روس‌ها در علوم و فن‌آوری بود که بمرور ایرانی‌ها از این علوم و فن آوری‌ها عقب ماندند. احاطه به این علوم و فن آوری‌ها به کشورهای اروپایی امکانات فنی و تکنولوژیکی لازم را داد تا با اجرای سیاست کشتی‌های جنگی (Policy Gunboat) بتوانند سیادت بر سرزمین‌های ثروتمند را در پیش بگیرند و از مواد اولیه این سرزمین‌ها جهت گسترش صنایع خود استفاده کرده و تولیدات ساخته شده از محل این صنایع را روانه این بازارهای بکر نمایند، این سیاست از تقریبا 1500 میلادی برعلیه ایران و سواحل خلیج فارس و دریای مکران (خلیج عمان) در جنوب و همچنین سواحل دریای خزر در شمال که با سلسله صفوی بتازگی متحد شده بود سعی می‌شود بمرور به معرض اجرا گذاشته شود و نهایتا تا 1971 یعنی زمان خروج نیروهای بریتانیا به غرب کانال سوئز و استقلال کشورهای حاشیه خلیج فارس و خلیج عمان (دریای مکران) و خاتمه هژمونی تحمیلی بریتانیا بر جنوب ایران و همچنین سقوط اتحاد جماهیر شوری در سال 1991 و استقلال کشورهای شمال ایران و حاشیه سواحل دریای خزر و خاتمه هژمونی تحمیلی روسیه شوروی بر شمال ایران ادامه داشته یعنی در طیفی وسیعتر دوران احتضار ایران را پوشش میداد که جمعا 14 سال می‌باشد در طیف گسترده‌تری از دوران پیش زمینه و پش زمینه‌های این دوران تلخ یعنی از سال 1507 الی 1991 که جمعا 484 سال طول کشید قرار می‌گیرد.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.